Jak już wspominaliśmy w jednym z naszych wcześniejszych artykułów, rozdzielność majątkowa może zostać wprowadzona na mocy umowy (zwanej potocznie intercyzą) albo w drodze orzeczenia sądu. Do dnia 20 stycznia 2008 r. do ustanowienia rozdzielności niezbędna była aktywność i wola małżonków (w przypadku ustanowienia rozdzielności przez sąd wystarczył wniosek jednego z małżonków, w przypadku umowy zgoda obydwu małżonków). W chwili obecnej z żądaniem orzeczenia rozdzielności może wystąpić także wierzyciel jednego z małżonków, o czym szerzej w dzisiejszym artykule.
Z jakich składników majątku wierzyciel może prowadzić egzekucję?
Przyznanie wierzycielowi uprawnienia do wystąpienia z wnioskiem o rozdzielność majątkową ma przede wszystkim na celu ułatwienie zaspokojenia przysługującej wierzycielowi w stosunku do tylko jednego z małżonków wierzytelności. Zaznaczyć należy, że z chwilą zawarcia związku małżeńskiego mamy do czynienia z trzema różnymi masami majątkowymi, tj. z majątkiem wspólnym małżonków, majątkiem osobistym męża oraz majątkiem osobistym żony. Jeżeli zobowiązanie zaciągnął jedynie jeden z małżonków (małżonek dłużnik) wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków tylko w sytuacji, gdy drugi z małżonków (małżonek niezobowiązany) wyraził zgodę na czynność prawną, z której dana wierzytelność wynika. W przypadku braku zgody współmałżonka wierzyciel może skierować egzekucję do następujących składników majątkowych:
– majątku osobistego małżonka, który zaciągnął zobowiązanie (małżonka dłużnika);
– z wynagrodzenia za pracę małżonka, który zaciągnął zobowiązanie lub z dochodów uzyskiwanych przez tego dłużnika z innej działalności zarobkowej;
– korzyści uzyskanych przez dłużnika z praw autorskich i pokrewnych;
– a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Wierzyciel ma zatem ograniczone pole działania, gdyż nie może skierować egzekucji do majątku wspólnego, natomiast najczęściej najbardziej wartościowe przedmioty majątkowe (np. nieruchomości) wchodzą właśnie w skład tego majątku. W takiej sytuacji niezbędne byłoby ustanie ustroju wspólności i dokonanie podziału majątku wspólnego, co następuje przede wszystkim na skutek rozwodu małżonków. Jednakże wierzyciel nie musi oczekiwać na inicjatywę któregoś z małżonków. Wszak do rozpadu małżeństwa może nigdy przecież nie dojść. Wierzyciel może w takiej sytuacji skorzystać ze wspomnianego prawa polegającego na żądaniu ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Jakie są przesłanki żądania przez wierzyciela ustanowienia rozdzielności majątkowej?
Zgodnie z art. 52 § 1a KRO „ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków”. W konsekwencji należy stwierdzić, że przesłanką żądania ustanowienia rozdzielności jest:
- posiadanie stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności wobec jednego z małżonków;
- uprawdopodobnienie, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
Tytułem wykonawczym, o którym mowa w pkt 1 może być nie tylko wyrok sądowy, ale wszelkie inne tytuły, z których wynika obowiązek zapłaty lub innego typu świadczenia, w tym mogą to być także tytuły administracyjne. W odniesieniu do przesłanki z pkt 2 w literaturze podkreśla się, że uprawdopodobnienie nie wymaga zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym. Wierzyciel musi wykazać prawdopodobieństwo, że zaspokojenie przysługującej mu wierzytelności wymaga podziału majątku małżonków, nie musi jednakże wykazywać pewności. W praktyce dla uprawdopodobnienia, że zaspokojenie wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków powinno się przedstawić dokumenty wykazujące, iż wierzyciel skierował wcześniej egzekucję do majątku osobistego dłużnika, lecz okazała się ona bezskuteczna.
Skutki ustanowienia rozdzielności na żądanie wierzyciela
Na skutek ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej ustaje łączący małżonków ustrój majątkowy. Do majątku każdego z małżonków wchodzi udział w dotychczasowym majątku wspólnym. W takiej sytuacji wierzyciel w celu zaspokojenia należnej od jednego z małżonków wierzytelności powinien następnie wystąpić o podział majątku wspólnego małżonków, a po dokonaniu podziału wszcząć egzekucję z przedmiotów majątkowych, które w ostatecznym rozrachunku przypadły dłużnikowi.
Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa rozwodowego lub rodzinnego? Chcesz przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się opisać interesujące Cię zagadnienie.
Ilustracja: pixabay.com, by nattanan23
Dodaj komentarz