Orzeczenie przez Sąd o sposobie realizowania kontaktów z dzieckiem, którego rodzice żyją w rozłączeniu, ma przede wszystkim na celu ustabilizowanie położenia dziecka oraz zagwarantowanie mu prawa do styczności z obojgiem rodziców. Analogiczną rolę pełni ugoda zawarta przez rodziców przed sądem albo przed mediatorem i zatwierdzona przez Sąd. Niejednokrotnie jednak, już po wydaniu wyroku lub po podpisaniu ugody, zdarzają się sytuacje niewykonywania albo niewłaściwego wykonywania obowiązków płynących z tego typu tytułów. Mowa tu dla przykładu o sytuacji, gdy rodzic, któremu powierzono bieżącą pieczę na dzieckiem, arbitralnie zmienia daty i godziny kontaktu dziecka z drugim z rodziców, bądź też nawet całkowicie uniemożliwia ten kontakt. Warto jednak wspomnieć i o sytuacji, gdy rodzic uprawniony do kontaktów, w tym do zabierania dziecka poza miejsce jego zamieszkania, nie oddaje dziecka w ustalonej porze. W takich wypadkach rodzicowi pokrzywdzonemu zachowaniem drugiego rodzica, przysługują określone środki prawne, potocznie określane mianem postępowania w sprawie wyegzekwowania kontaktów, o którym to postępowaniu szerzej mowa w dzisiejszym artykule.
Postępowanie w sprawie wyegzekwowania kontaktów
Postępowanie w sprawie wyegzekwowania kontaktów z dzieckiem uregulowane zostało w art. 59815-59821 k.p.c. Jego istotą jest wymierzenie sankcji pieniężnej rodzicowi naruszającemu ustalone zasady kontaktów z małoletnim. Postępowanie to, choć pozostające w związku z dobrem dziecka, nie może zostać wszczęte przez sąd z urzędu. Oznacza to, iż każdorazowo potrzebny będzie wniosek osoby uprawnionej (pokrzywdzonego rodzica). Wyróżnić należy dwie fazy tego postępowania:
- fazę zagrożenia nakazaniem zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej;
- fazę nakazania zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej.
Faza zagrożenia nakazaniem zapłaty
Pierwszym etapem dyscyplinowania rodzica naruszającego zasady kontaktów z dzieckiem jest wydanie przez sąd opiekuńczy postanowienia o zagrożeniu ukaraniem karą pieniężną. Jest to zatem etap, w którym nie dochodzi jeszcze do nałożenia sankcji finansowej, lecz dopiero do zagrożenia nią. Postanowienie o zagrożeniu karą może zostać wydane zarówno w stosunku do osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, jak i osoby uprawnionej do kontaktu albo nawet wobec której zakazano wcześniej kontaktów z małoletnim. Do wniosku inicjującego postępowanie należy obowiązkowo załączyć odpis wykonalnego orzeczenia sądu albo ugody zawartej w sprawie kontaktów. Wniosek powinien zawierać ponadto opis dotychczasowych sytuacji utrudniania kontaktów z dzieckiem lub niewywiązywania się z obowiązków przez osobę do kontaktów uprawnioną, jak i powinien wskazywać zachowania, których zaistnienie będzie skutkowało w przyszłości przejściem do kolejnego etapu, czyli do fazy nakazania zapłaty kary pieniężnej. Co istotne, sąd opiekuńczy w wydanym przez siebie postanowieniu może wskazać zarówno jedno, jak i kilka zachowań, których dopuszczenie się grozić będzie sankcją finansową.
Obowiązujące regulacje prawne nie określają minimalnej lub maksymalnej wysokości tego typu kary. Każdorazowo jej wysokość zobligowany jest wskazać wnioskodawca. Niemniej jednak, przy wydawaniu postanowienia Sąd bierze pod uwagę sytuację majątkową osoby, której grozi zobowiązanie do zapłaty. W doktrynie wskazuje się ponadto, że wysokość kary powinna stanowić istotną dolegliwość dla zobowiązanego, tak aby gwarantowała skuteczność prawidłowego wykonywania kontaktów w przyszłości. Jak wynika zatem z powyższego, wysokość ewentualnej kary będzie uzależniona od okoliczności każdego konkretnego przypadku.
Faza nakazania zapłaty
Przejście do fazy, w której Sąd nakazuje zapłatę kary pieniężnej nie jest możliwe bez wcześniejszego uzyskania przez osobą uprawnioną postanowienia, o którym mowa w poprzednim akapicie. Oznacza to, że dopiero po zagrożeniu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej i dalszym niewykonywaniu obowiązków, sąd może de facto nakazać zapłatę. Zapłata następować będzie na rzecz wnioskodawcy. Nakazanie zapłaty określonej sumy pieniężnej możliwe jest za każde naruszenie obowiązków z osobna, a zatem kary będą się kumulować w przypadku wielokrotnych naruszeń. Co istotne, wydanie przez Sąd postanowienia nakazującego zapłatę wymaga złożenia oddzielnego wniosku (w istocie zatem osoba uprawniona zobowiązana jest do złożenia dwóch oddzielnych wniosków). Przed rozstrzygnięciem sprawy Sąd obligatoryjnie wysłuchuje uczestników postępowania (wnioskodawcę oraz osobę, względem której wszczęto sprawę). Warto jednocześnie podkreślić, że jeżeli po wydaniu postanowienia nakazującego zapłatę kary pieniężnej, zachowania stanowiące przejaw naruszenia obowiązków, określone w postanowieniu Sądu wydanym w I fazie, będą się nadal powtarzać, wnioskodawca może złożyć kolejny wniosek o nakazanie zapłaty (czyli wniosek w ramach II fazy postępowania).
Wykonalność postanowień
Zarówno na postanowienie wydane w I, jak i w II etapie przysługuje środek zaskarżenia w postaci zażalenia. W przypadku uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia nakazującego zapłatę określonej kwoty pieniężnej, postanowienie takie po zaopatrzeniu we wzmiankę o jego prawomocności, stanowi podstawę do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.
Warto także wspomnieć o umorzeniu przez Sąd postępowania w sprawie egzekucji kontaktów. Zgodnie z dyspozycją art. 59820 k.p.c. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od uprawomocnienia się ostatniego postanowienia wydanego w danej sprawie, nie wpłynął kolejny wniosek dotyczący wykonywania kontaktów z dzieckiem. Nie oznacza to jednak, że wydane wcześniej postanowienia tracą moc. Można więc w oparciu o nie prowadzić egzekucje nawet po upływie wspomnianych 6 miesięcy.
Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa rozwodowego lub rodzinnego? Chcesz przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się opisać interesujące Cię zagadnienie.
Ilustracja: pixabay.com, by Free-Photos
Dodaj komentarz