Wiele dzieci rodzi się w trackie trwania nieformalnych związków, wtedy też, aby ojcostwo partnera matki zostało uznane, musi on złożyć oświadczenie o uznaniu ojcostwa. Złożenie takiego oświadczenia jest również niezbędne, gdy przestaje istnieć domniemanie o ojcostwie zgodnie z którym ojcem dziecka, jest mąż matki – domniemanie to przestaje obowiązywać w chwili, gdy dziecko urodzi się po upływie 300 dni od ustania małżeństwa.
Przyjęcie oświadczenia
Jak wskazaliśmy powyżej, celem uznania dziecka należy złożyć oświadczenie, w którym przyznany zostanie fakt pochodzenia dziecka od mężczyzny, który uznaje swoje ojcostwo. Co do zasady, oświadczenie takie może zostać złożone przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego (USC), natomiast potwierdzeniem faktu uznania ojcostwa jest zgoda biologicznej matki.
Oświadczenie wpisywane jest do protokołu, a następnie ujawniane w akcie urodzenia dziecka. Kierownik USC natomiast poucza mężczyznę uznającego ojcostwo o istocie i skutkach uznania.
Jednak sama chęć złożenia oświadczenia nie zawsze wystarczy, gdyż kierownik USC może odmówić przyjęcia uznania, jeśli występuje sytuacja, w której przyjęcie oświadczenia jest niedopuszczalne. W szczególności nie jest dopuszczalne przyjęcie oświadczeń, jeżeli wcześniej zostało ustalone pochodzenie dziecka od innego mężczyzny, które nie zostało skutecznie zakwestionowane. Kierownik USC może odmówić również przyjęcia oświadczenia w sytuacji, gdy zainteresowany jego złożeniem mężczyzna nie osiągnął wymaganego wieku lub ze względu na stan jego rozwoju albo zdrowia psychicznego prawidłowość uznania budzi wątpliwości.
Sytuacje nadzwyczajne
W pewnych sytuacjach tzw. nadzwyczajnych, oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa mogą być złożone przed innymi podmiotami, tj. może zostać złożone i zaprotokołowane przez notariusza albo złożone wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy.
Sytuacje, w których może nastąpić uznanie ojcostwa przed innym podmiotem niż kierownik USC to niebezpieczeństwo grożące bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny. Zagrożenie życia dziecka nie uzasadnia zastosowania tego szczególnego trybu. Ocena, czy sytuacja spełnia przesłanki nadzwyczajnej, spoczywa na organie uprawnionym do odbioru oświadczenia w takich przypadkach. Natomiast w razie wątpliwości co do ziszczenia się przesłanki organ powinien odmówić przyjęcia oświadczenia.
Skutki uznania ojcostwa
W następstwie uznania ojcostwa powstają obowiązki prawno – rodzinne pomiędzy dzieckiem i ojcem oraz ich krewnymi. Stosunek ten powstaje z mocą wsteczną. W szczególności pomiędzy ojcem i dzieckiem powstaje stosunek alimentacyjny, a także prawo dziedziczenia. W przypadku dziecka poczętego (nasciturus) stosunek taki powstaje pod warunkiem, że dziecko urodzi się żywe.
Cofnięcie uznania
Zgodnie z obowiązującymi przepisami mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności tego uznania. Powództwo takie ma jednak ustawowy termin, który wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. Przyczynami takiego powództwa będzie w szczególności powzięcie informacje przez mężczyznę, który złożył stosowane oświadczenie, że ojcem nie jest. Ważne jest, że termin biegnie dopiero od chwili powzięcia tej wiadomości. W razie natomiast uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg terminu cofnięcia uznania nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.
Istnieją natomiast pewne sytuacje, które zatrzymują bieg terminu jak np. ubezwłasnowolnienie. W takiej sytuacji wszczęcie bądź kontynuowanie wytoczonego powództwa będzie możliwe wyłącznie przez przedstawiciela ustawowego. Natomiast termin do wytoczenia powództwa wynosi 6 miesięcy od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, a jeżeli przedstawiciel powziął wiadomość o urodzeniu się dziecka dopiero później – 6 miesięcy od dnia, w którym tę wiadomość powziął. Bieg terminu zostanie również przerwany i zacznie swój bieg od nowa w sytuacji, gdy ojciec dziecka zapadnie na chorobę psychiczną bądź innego rodzaju zaburzenia psychiczne. W tej sytuacji powództwo wytoczyć można w ciągu 6 miesięcy od ustania choroby lub zaburzeń.
Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa rozwodowego? Chcesz przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się opisać interesujące Cię zagadnienie.
Ilustracja: pixabay.com, by sarahbernier3140
Dodaj komentarz