Zawarcie związku małżeńskiego przynosi dla małżonków nie tylko korzyści w wielu aspektach życia, ale również nakłada na nich zakreślone w ustawie obowiązki. Jednym z takich obowiązków jest zaspokajanie potrzeb założonej przez nich rodziny. Co kryje się za tym zagadnieniem i kiedy będzie dochodzić do spełnienia tego obowiązku, wyjaśnimy poniżej.
Definicja zagadnienia zaspokajania potrzeb rodziny
Zgodnie z art. 27 Ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682) „Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.” Przepis ten konkretyzuje zatem obowiązek współdziałania małżonków dla dobra założonej przez ich związek rodziny. Stanowi, że obowiązki w nim przewidziane powinny obciążać każdego z małżonków odpowiednio do jego sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych. Wobec powyższego małżonkowie mogą dokonać podziału swych funkcji w założonej rodzinie, zgodnie z którym jeden z małżonków może przejąć na swoje barki osobiste starania o wychowanie dzieci oraz zajmować się pracą we wspólnym gospodarstwie domowym a drugi małżonek, wykonując pracę zarobkową. W ten sposób oboje będą czynić zadość obowiązkowi przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny.
Należy przy tym podkreślić, że nałożony na małżonków obowiązek wskazany w art. 27 k.r.o. ma charakter bezwzględny. Natomiast zawarta między małżonkami umowa konkretyzująca ich obowiązki, sprzeczna z postanowieniami art. 27 k.r.o. jest bezwzględnie nieważna.
Potrzeby rodziny, które małżonkowie muszą zaspokajać
Ustawodawca w przepisie jednoznacznie wskazał, że chodzi o zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb rodziny. Potrzeby te możemy podzielić na zbiorowe – dla całej rodziny- przykładowo ponoszenie opłat za czynsz, opał, energię oraz na potrzeby indywidualne członków rodziny np. wyżywienie, odzież, wychowanie, wykształcenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego potrzeby rodziny w rozumieniu art. 27 k.r.o. są zależne od wielu względów, np. wieku, stanu zdrowia, słusznymi zainteresowaniami (wyrok z 24 sierpnia 1990 r. sygn. akt: I CR 422/90). Z uwagi na wielość potrzeb, które mogą pojawiać się w danej rodzinie z uwagi na przeróżne względy i czynniki, brak jest możliwości skonkretyzowania ich w katalogu.
Sposób zaspokajania potrzeb
Zgodnie z wcześniejszymi wyjaśnieniami zaspokajanie potrzeb nie będzie polegać tylko na finansowym ich zaspokajaniu, ale także może dochodzić do ich spełniania przez osobiste starania. Każdy z małżonków ma obowiązek spełniania potrzeby rodziny w zależności od posiadanych sił fizycznych i psychicznych, a także możliwości majątkowych. W wypadku, gdy rodzina składa się tylko z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu, potrzeby rodziny odpowiadają sumie potrzeb obojga małżonków.
Brak wspólnego pożycia małżonków
Obowiązek alimentacyjny przewidziany w art. 27 k.r.o. powstaje poprzez zawarcie małżeństwa. Wobec tego gaśnie z chwilą jego ustania lub unieważnienia. Obowiązek ten istnieje natomiast niezależnie od obowiązującego małżonków ustroju majątkowego.
W kwestii wpływu separacji faktycznej na istnienie omawianego obowiązku, zdania w judykaturze i orzecznictwie są podzielone. Przeważa jednak pogląd, że faktyczne rozłączenie małżonków nie powoduje zniesienia tego obowiązku. Tym samym w razie jedynie faktycznego rozłączenia winni nadal czynić zadość temu obowiązkowi, także wówczas, gdy małżonkowie nie mają dzieci. W wypadku natomiast prawomocnego orzeczenia separacji przez sąd, przewidziany w art. 27 k.r.o. obowiązek wygasa. Obowiązek ten wygasa również w chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwiązującego związek małżeński.
Dochodzenie roszczeń
Jeżeli dochodzi do sytuacji, że jeden z małżonków pomimo ustawowego obowiązku nie wywiązuje się z zaspokajania potrzeb rodziny, drugi małżonek może wystąpić ze stosownym powództwem. Roszczenia przewidziane w art. 27 k.r.o. mogą być dochodzone bądź w trybie procesowym, bądź poprzez nakaz wypłaty wynagrodzenia małżonka do rąk drugiego małżonka. Dochodząc omawianych roszczeń na drodze procesowej, małżonek, który występuje z żądaniem, może je skierować do sądu bez względu na to, czy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, czy pozostają w faktycznej separacji.
Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa rozwodowego lub rodzinnego? Chcesz przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się opisać interesujące Cię zagadnienie.
Ilustracja: unsplash.com, by Mike Scheid
Dodaj komentarz