Czy związek małżeński mogą zawierać jedynie osoby, które posiadają pełną zdolność do czynności cywilnoprawnych, czyli stały się wobec prawa pełnoletnie? Co do zasady osoby zawierające związek małżeński powinny być pełnoletnie jednak nie zawsze, bowiem nasz ustawodawca przewidział wyjątek od tej zasady.
Kiedy można zawrzeć związek małżeński
Zgodnie z zapisami ustawy związek małżeński nie może zostać zawarty, jeśli osoba składająca oświadczenie o wstąpieniu do tego związku małżeńskiego nie ukończyła lat osiemnastu. Zasadę tą reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Odstępstwem od tej zasady jest zaistnienie wyjątkowej sytuacji, z uwagi na którą na ślubnym kobiercu może stanąć kobieta, która nie osiągnęła wskazanego wieku. Jednak, aby taka sytuacja zaistniała muszą zostać spełnione wskazane w ustawie przesłanki, tj.:
- ważne powody,
- ukończenie przez kobietę lat 16,
- zgodność zawieranego związku małżeńskiego z dobrem założonej rodziny.
Poniżej pokrótce postaramy się przybliżyć, jakie sytuacje mogą zostać zaakceptowane jako wypełniające ustawowe przesłanki i umożliwiające zawarcie związku małżeńskiego przez kobietę niepełnoletnią.
Ważne powody
Ustawodawca nie precyzuje pojęcia „ważnych powodów” uzasadniających możliwość złożenia wniosku w przedmiocie uzyskania zgody na zawarcie związku małżeńskiego. Wobec tego sąd prowadzący postępowanie o wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa przez kobietę niepełnoletnią bierze pod uwagę całokształt okoliczności konkretnej sprawy i na ich podstawie wydaje orzeczenie. Sąd w chwili badania sprawy kandydatów na małżonków (nupturienci) winien brać pod uwagę wszystkie okoliczności również te o charakterze majątkowym. Najczęstszymi przypadkami wskazującymi na istnienie „ważnych powodów” są:
- ciąża kobiety wnioskującej o wydanie zezwolenia na zawarcie małżeństwa,
- urodzenie się dziecka,
- niebezpieczeństwo grożące życiu jednego z przyszłych małżonków.
Przesłanka zgodności małżeństwa z dobrem założonej rodziny
Ważne powody to nie jedyna przesłanka do uzyskania zgody sądu na zawarcie małżeństwa przez niepełnoletnią kobietę. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, które jest cały czas powielane przez judykaturę, ciąża nie jest wystarczającym czynnikiem na wyrażenie zgody na zawarcie związku małżeńskiego. Muszą zaistnieć okoliczności, które będą przemawiać za zawarciem związku małżeńskiego, w szczególności chęć obu stron do tworzenia rodziny. Wobec tego sąd bada czy za zawarciem związku małżeńskiego przemawia dobro założonej rodziny. W tym celu ocenia sytuację osobistą mężczyzny oraz małoletniej kobiety. W szczególności sąd skupia się na sprawdzeniu:
- stanu dojrzałości niepełnoletniej kobiety, w szczególności do współżycia małżeńskiego,
- stanu finansowego przyszłych małżonków i ich możliwości na utrzymanie,
- posiadanego przez kobietę i mężczyznę wykształcenia,
- sytuacji mieszkaniowej,
- cech osobowościowych mężczyzny.
Zgoda sądu
Na zawarcie związku małżeńskiego przez kobietę, która nie ukończyła lat osiemnastu (jak już pewnie udało się domyślić w chwili opisywania ww. przesłanek) zgodę musi wydać sąd opiekuńczy. Takim sądem jest sąd rejonowy właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania niepełnoletniej kobiety. Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie wydania zgody składa sama zainteresowana. Wniosek ten powinien być szczegółowo uzasadniony i wskazywać na spełnienie wszelkich przesłanek wynikających z ustawy. Jednak same twierdzenia na zaistnienie ww. okoliczności nie wystarczą, wobec tego zainteresowana musi wraz z wnioskiem powołać stosowne dowody. Do wniosku dołącza się akt urodzenia kobiety wnoszącej wniosek oraz jej partnera. Uczestnikami takiego postępowania jest partner oraz rodzice kobiety. Wniosek należy również opłacić, za jego wniesienie należy uiścić opłatę w wysokości 100,00 zł. Po przeprowadzeniu postępowania sąd wydaje postanowienie, na podstawie którego udziela zgody na zawarcie związku małżeńskiego bądź jej odmawia. W razie niezadowolenia z rozpatrzenia sprawy zainteresowana bądź uczestnicy mają prawo wydane w sprawie orzeczenie zaskarżyć.
Zmiany po zawarciu związku małżeńskiego
Zawarcie związku małżeńskiego nie tylko zmienia status małoletniej kobiety jako żony, ale również w świetle prawa staje się ona pełnoletnia. Późniejszy rozpad związku małżeńskiego nie ma wpływu na przyznaną pełnoletność. Należy jednak podkreślić, że taka osoba nie będzie traktowana jakby ukończyła 18 lat. Zatem w razie, gdy ustawa przewiduje możliwość dokonania danej czynności po ukończeniu lat osiemnastu (nie od chwili uzyskania pełnoletności), kobieta uzyskująca pełnoletność przez małżeństwo nie będzie mogła jej dokonać.
Interesuje cię jakiś temat z zakresu prawa rozwodowego lub rodzinnego? Chcesz przeczytać o nim artykuł? Zostaw nam komentarz lub napisz o tym w wiadomości prywatnej, a my postaramy się opisać interesujące Cię zagadnienie.
Ilustracja: pixabay.com, by StarFlames
Dodaj komentarz