Postępowanie dowodowe w sprawie rozwodowej
– czy w sprawie rozwodowej mogą zeznawać dzieci stron?
Proces rozwodowy nie obędzie się bez postępowania dowodowego. Postępowanie dowodowe służy ustaleniu okoliczności istotnych dla sprawy. Istotne będzie zawsze, czy pomiędzy małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W zależności od okoliczności, istotne może być również przykładowo:
- jakie zachowania małżonków doprowadziły do rozkładu pożycia,
- jakie są możliwości zarobkowe i majątkowe małżonków,
- jakie są usprawiedliwione potrzeby małżonków,
- jakie są usprawiedliwione potrzeby małoletnich dzieci małżonków,
- który małżonek przedstawia lepsze predyspozycje do wychowywania dzieci,
- jakie są relacje między małżonkami a ich dziećmi.
Okoliczności istotne dla sprawy muszą być udowodnione. Katalog dopuszczalnych dowodów jest otwarty, co znaczy, że zasadniczo jako dowód należy dopuścić wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy. Praktyka uczy, że w sprawach rozwodowych najczęściej występują dowody z dokumentów, zeznań świadków, przesłuchania stron oraz innych nienazwanych kodeksowo dowodów jak np. zdjęcia, wydruki stron internetowych.
Świadkami w sprawach rozwodowych często są członkowie rodzin rozwodzących się małżonków. Wydaje się, że znaczącą wiedzę o okolicznościach istotnych dla sprawy mogą mieć dzieci stron. Czy jednak mogą być one świadkami w sprawie?
Zgodnie z art. 430 Kodeksu postępowania cywilnego:
Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków.
Zacytowany przepis stanowi więc o dwóch bezwzględnych zakazach dowodowych:
- zakazie przesłuchiwania jako świadków dzieci poniżej 13 roku życia,
oraz
- zakazie przesłuchiwania jako świadków tych dzieci stron, które nie ukończyły
17 roku życia.
Odpowiadając zatem na pytanie zadane w tytule niniejszego artykułu, wskazać należy, że dzieci rozwodzących się małżonków mogą zeznawać jako świadkowie w sprawie rozwodowej tylko wtedy, gdy ukończyły 17 lat.
Warto jednak wiedzieć, że omawiany zakaz dotyczy przesłuchiwania dzieci na sali sądowej w trybie przeprowadzania dowodu. Zakaz ten nie oznacza natomiast, że dziecko rozwodzących się małżonków w ogóle nie wypowie się w sprawie. Możliwe jest tzw. wysłuchanie informacyjne (zgodnie z art. 2161 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych), chociaż doświadczenie uczy, że w praktyce zdarza się ono niezwykle rzadko. Nierzadko jednak dziecko wypowiada się w trakcie badań prowadzonych przez biegłych – dotąd z Rodzinnych Ośrodków Konsultacyjno-Diagnostycznych, a od 1 stycznia 2016r. z Opiniodawczych Zespołów Sądowych Specjalistów.